Orthal
MiLib, E.Z.
12/11/2008
Orthal
Orthal ìsch a nèia Method fer güet Elsassisch Schriwa.
Orthal est une nouvelle méthode pour bien écrire en alsacien.
's ìsch s Ergebnis vu-n-era Gmeinsàmàrwet wo vìel Dialektkenner mìtgmàcht han, unter dr Leitung vum Profasser Edgar Zeidler.
C'est le résultat d'un travail collectif auquel de nombreux dialectophones ont participé, sous la direction du professeur Edgar Zeidler.
S han nohdankt, wia ma àm beschta d verschìedena elsassischa Mundàrta kännt schriwa.
Ils ont réfléchi à la meilleure manière d'écrire les divers parlers alsaciens.
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/8a/Carte_Alsace_dialectes.png
260
Dialektfàmìlia ìm Elsàss
Familles dialectales en Alsace
Ziel vu Orthal
But d'Orthal
D Hàuiptidee vu Orthal ìsch àss dia Schribempfehlunga fer àlla Elsasser eifàch zum Versteh sotta sìì.
L'idée principe d'Orthal est que ces recommandations d'écriture soient simples à comprendre pour tous les Alsaciens.
Àlla verschìedena Dialekta, vu Norda bis Süda vum Elsàss, känna dia Methoda benutza, obwohl àss sa nìt gliich üsgsprocha wara.
Tous les divers dialectes, du Nord au Sud de l'Alsace, peuvent employer cette méthode, bien que leur prononciation diffère.
D Referanz vum Elsassischa ìsch s Hochditsch ; àlso s gschrìewena Elsassischa müeß, wenn meeglig, ìm Ditscha gliicha.
La référence de l'alsacien est l'allemand ; par conséquent, l'alsacien écrit doit, si possible, ressembler à l'allemand.
So ìsch's eifàcher zum Lasa, un kàt ìn de zweischprochiga (Frànzeesch / Ditsch) Klàssa unterrìchta wara.
Ainsi, c'est plus facile à lire, et ça peut aussi être enseigné dans les classes bilingues (français / allemand).
Dia Methoda wìrd mìt Plasiar àgnumma un hàt ìmmer meh Erfolg, zum Beispiel ìn da régionàla elsassischa Blättla (Zitung "L'ALSACE", "Haut-Rhin Magazine")
Cette Méthode est volontiers adoptée et a un succès grandissant, par exemple dans les revues régionales alsaciennes (journal "L'ALSACE", "Haut-Rhin Magazine")
oder uf zweisprochga Schìlder wia àm Nèiweiher-Stàuidàmm.
ou sur les panneaux bilingues comme à Neuweiher-Staudamm.
Ufbàuiung vu dr Methoda
Elaboration de la méthode
Ànna 2003 hàt 's erschta Version gaa, wo "Graphal" gheißa hàt.
En 2003, il y a eu une première version, qui s'appelait "Graphal".
Zwìscha 2003 un 2008 wìrd d Methoda noch verbessert, un heißt jetzt "Orthal".
Entre 2003 et 2008 la méthode a été améliorée, elle s'appelle maintenant "Orthal".
Ìn dara Zitt sìn ìm Gànza Elsàss ungfahr 400 "dictées" gmàcht worra fer ze sah, wàs geht un wàs nìt funktionniart.
Pendant ce temps, on a fait dans toute l'Alsace environ 400 dictées pour voir ce qui va et ce qui ne fonctionne pas.
Vìel Litt han do drà mìtgmàcht:
Beaucoup de gens ont participé :
Dr Profasser Edgar Zeidler,
Le professeur Edgar Zeidler,
s Verein AGATE (dàs heißt Académie pour une graphie alsacienne transfrontalière),
son association AGATE (ce qui signifie Académie pour une graphie alsacienne transfrontalière),
sina Schialer, sina Studanta
ses élèves, ses étudiants
un àlli Dialektkenner, wo sitter mehreri Johra àn dr Volkshochschüel z'Milhüsa sini elsassischi Schribwarikstàtt bsüecha.
et tous les dialectophones, qui suivent depuis plusieurs années ses ateliers d'écriture en alsacien à l'Université Populaire de Mulhouse.
Dr Edgar Zeidler un s Danielle Crévenat-Werner, beidi Sprochwìssaschàftler un Mundàrt forscher,
Edgar Zeidler et Danielle Crévenat-Werner, tous deux linguistes,
han a Büech gschrìewa : "Orthographe alsacienne - Bien écrire l'alsacien de Wissembourg à Ferrette" (elsassischa Orthographie - Güet Elsassisch schriwa vu Weißabürri bis Pfìrt).
ont écrit un livre : "Orthographe alsacienne - Bien écrire l'alsacien de Wissembourg à Ferrette".
album/livre_orthal.jpg
s Büech
le livre