Orthal
Orthal ìsch a nèia Method fer güet Elsassisch Schriwa.
's ìsch s Ergabnis vu-n-era Gmeinsàmàrwet wo vìel Dialektkenner mìtgmàcht han, unter dr Leitung vum Profasser Edgar Zeidler.
![C'est le résultat d'un travail collectif auquel de nombreux dialectophones ont participé, sous la direction du professeur Edgar Zeidler.](imag/bulleFR.png)
S han nohdankt, wia ma àm beschta d verschìedena elsassischa Mundàrta kännt schriwa.
[zoom]
Ziel vu Orthal
D Hàuiptidee vu Orthal ìsch àss dia Schribempfehlunga fer àlla Elsasser eifàch zum Versteh sotta sìì.
![L'idée principe d'Orthal est que ces recommandations d'écriture soient simples à comprendre pour tous les Alsaciens.](imag/bulleFR.png)
Àlla verschìedena Dialekta, vu Norda bis Süda vum Elsàss, känna dia Methoda benutza, obwohl àss sa nìt gliich üsgsprocha wara.
D Referanz vum Elsassischa ìsch s Hochditscha ; àlso s gschrìewena Elsassischa müeß, wenn meeglig, ìm Ditscha gliicha.
![La référence de l'alsacien est l'allemand ; par conséquent, l'alsacien écrit doit, si possible, ressembler à l'allemand.](imag/bulleFR.png)
So ìsch's eifàcher zum Lasa, un kààt ìn de zweischprochiga (Frànzeesch / Ditsch) Klàssa unterrìchta wara.
Dia Methoda wìrd mìt Plasiar àgnumma un hàt ìmmer meh Erfolg, zum Beispiel ìn da régionàla elsassischa Blättla (Zitung "L'ALSACE", "Haut-Rhin Magazine")
![Cette Méthode est volontiers adoptée et a un succès grandissant, par exemple dans les revues régionales alsaciennes (journal "L'ALSACE", "Haut-Rhin Magazine")](imag/bulleFR.png)
oder uf zweisprochga Schìlder wia àm Nèiweiher-Stàuidàmm.
Ufbàuiung vu dr Methoda
Ànna 2003 hàt 's erschta Version gaa, wo "Graphal" gheißa hàt.
![En 2003, il y a eu une première version, qui s'appelait "Graphal".](imag/bulleFR.png)
Zwìscha 2003 un 2008 wìrd d Methoda noch verbessert, un heißt jetzt "Orthal".
![Entre 2003 et 2008 la méthode a été améliorée, elle s'appelle maintenant "Orthal".](imag/bulleFR.png)
Ìn dara Zitt sìn ìm Gànza Elsàss ungfahr 400 "dictées" gmàcht worra fer ze sah, wàs geht un wàs nìt funktionniart.
Vìel Litt han do drà mìtgmàcht:
![Beaucoup de gens ont participé :](imag/bulleFR.png)
Dr Profasser Edgar Zeidler,
![Le professeur Edgar Zeidler,](imag/bulleFR.png)
s Verein AGATE (dàs heißt Académie pour une graphie alsacienne transfrontalière),
![son association AGATE (ce qui signifie Académie pour une graphie alsacienne transfrontalière),](imag/bulleFR.png)
sina Schialer, sina Studanta
![ses élèves, ses étudiants](imag/bulleFR.png)
un àlli Dialektkenner, wo sitter mehreri Johra àn dr Volkshochschüel z'Milhüsa sini elsassischi Schribwarikstàtt bsüecha.
Dr Edgar Zeidler un s Danielle Crévenat-Werner, beidi Sprochwìssaschàftler un Mundàrt forscher,
![Edgar Zeidler et Danielle Crévenat-Werner, tous deux linguistes,](imag/bulleFR.png)
han a Büech gschrìewa : "Orthographe alsacienne - Bien écrire l'alsacien de Wissembourg à Ferrette" (elsassischa Orthographie - Güet Elsassisch schriwa vu Weißabürri bis Pfìrt).
![s Büech](album/livre_orthal.jpg)